Fa
کود مرغی، که به‌عنوان یکی از منابع اصلی کودهای آلی در کشاورزی شناخته می‌شود، به‌طور طبیعی از فضولات مرغ‌ها به‌دست می‌آید و مزایای زیادی برای خاک و گیاهان دارد. این کود غنی از مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و به تقویت خاک، بهبود ساختار آن و افزایش باروری کمک می‌کند. علاوه بر این، استفاده از کود مرغی به‌ویژه در کشاورزی ارگانیک جایگاه ویژه‌ای دارد، چرا که به‌عنوان یک کود طبیعی و بدون مواد شیمیایی مضر برای گیاهان و محیط زیست عمل می‌کند.
از سوی دیگر، برای استفاده بهینه از این کود، باید نحوه کاربرد آن را به‌درستی انتخاب کرد. استفاده نادرست از کود مرغی می‌تواند باعث مشکلاتی مانند سوختگی گیاه یا آلودگی خاک شود. در این مقاله از کهن تاک شیمی به بررسی دقیق‌تر کاربردها، مزایا و شیوه‌های صحیح استفاده از کود مرغی خواهیم پرداخت تا کشاورزان و علاقه‌مندان به کشاورزی بتوانند از این منبع طبیعی بیشترین بهره را ببرند.
کود مرغی چیست؟
کود مایع آلی مرغی طبیعی و ارگانیک از عناصر ماکرو، عصاره فضله مرغ با درصدی NPK هیومیک اسید، اسید فولویک و ماده آلی و بدون حضور عنصر کربن تولید می‌شود؛ البته در ترکیبات مقادیری از کربن آلی مشاهده می‌شود. اسید فولویک موجود در این کود، در نقش یک الکترولیت قوی عمل کرده و عناصر ماکرویی مانند مس، آهن، منگنز و روی را وارد بافت گیاه می‌کند این اسید، در کنار کمک به رشد گیاه، از بروز بیماری‌های باکتریایی و رشد میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کند.
این کود که به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی شناخته می‌شود، برای قرن‌ها در کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته است.
از آنجایی که مصرف مدام کود میزان مواد آلی طبیعی موجود در خاک را کاهش می‌دهد، مصرف این گونه کودها برای جلوگیری از کاهش حاصلخیزی خاک ضروری است.
کود مرغی به‌طور طبیعی سرشار از مواد مغذی ضروری برای گیاهان از جمله نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. در جدول زیر، سهم هر یک از ترکیبات کود مرغی در بهبود رشد و سلامت گیاهان آورده شده است.
| ترکیب | درصد (w/w) | درصد (w/v) |
| فولویک اسید | ۵% | 7.25% |
| کربن آلی (OC) | ۱۱% | ۱۶% |
| مواد آلی (OM) | ۲۰% | ۲۹% |
| اکسید پتاسیم (K₂O) | ۶% | %8.7 |
| اکسید فسفر (P₂O₅) | 2.47% | %3.6 |
| نیتروژن (N) | ۵% | 7.25% |
- درصد (w/w): درصد وزن ماده نسبت به وزن کل ترکیب است .
- درصد (w/v): درصد وزن ماده نسبت به حجم محلول است.
انواع کود مرغی
کود مرغی به اشکال مختلفی مانند مایع، پلت‌شده، گرانوله و پودری عرضه می‌شود. علاوه بر این، بسته به نحوه تهیه، این کود می‌تواند از نظر کیفیت و مواد مغذی متفاوت باشد. برای انتخاب بهترین نوع کود مرغی، باید توجه داشت که هر نوع از این کودها کاربرد خاص خود را دارد و بسته به نیاز گیاهان و شرایط خاک باید انتخاب شوند. در ادامه، به کاربرد و ویژگی‌های هر نوع کود مرغی به‌طور دقیق اشاره می‌کنیم:
کود مرغی مایع
این نوع کود به‌صورت محلول در آب است و معمولاً برای تغذیه سریع گیاهان و درختان استفاده می‌شود. کود مایع سریع‌تر در خاک جذب می‌شود و تأثیرات آن به‌سرعت نمایان می‌گردد.
شرکت تاک با هدف بهبود ساختار و افزایش مواد آلی خاک، کود مایع مرغی را از پسماندهای مرغی به همراه فولیک اسید ترکیب کرده و از طریق فرآیند هیدرولیز سرد، به طور تخصصی فرآوری می‌کند. این کود غنی از عناصر غذایی ضروری مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ریزمغذی‌ها است که به بهبود تغذیه گیاهان و تقویت رشد آن‌ها کمک می‌کند. همچنین، این محصول با بهبود بافت خاک، افزایش حاصلخیزی و بهینه‌سازی تهویه آن، شرایط رشد گیاهان را بهبود می‌بخشد. کود مایع مرغی به‌ویژه برای گلخانه‌ها، مزارع کشاورزی و درختان میوه مناسب است.
کاربرد:
- تغذیه سریع گیاهان در حال رشد
- استفاده برای گیاهان گلخانه‌ای و درختان میوه
- تقویت رشد برگ و ساقه
کود مرغی پلت شده (Pelleted)
کود پلت‌شده تحت فشار قرار گرفته و به شکل دانه‌های ریز درمی‌آید. به دلیل فشرده بودن، این کود به تدریج مواد مغذی را در اختیار گیاه قرار می‌دهد و برای گیاهانی که به تغذیه طولانی‌مدت نیاز دارند، مناسب است.
کاربرد:
- کشاورزی در مقیاس وسیع و مزارع بزرگ (مانند گندم و جو)
- مناسب درختان میوه (مانند سیب، پرتقال، گیلاس) که به تغذیه بلندمدت و پایدار نیاز دارند.
- بهبود ساختار خاک و افزایش باروری آن
- سبزیجات و گیاهان زراعی
کود مرغی پودری (Powder)
کود پودری به سرعت در خاک تجزیه می‌شود و مواد مغذی را به سرعت در اختیار گیاه قرار می‌دهد. به دلیل پودر بودن، به سرعت در خاک جذب شده و موجب رشد سریع و بهینه گیاه می‌شود.
کاربرد:
- استفاده در گلخانه‌ها، گیاهان خانگی و گیاهان گلدار
- تقویت رشد سریع گیاهان و گل‌ها
- بهبود کیفیت خاک در گلدان‌ها و فضای محدود
مزایای کود مرغی
این کود به دلیل ویژگی‌های خاص خود نه‌تنها برای تغذیه گیاهان مفید است بلکه برای بهبود کیفیت خاک و پایداری محیط زیست نیز تأثیرات چشمگیری دارد.
- غنی از مواد مغذی ضروری گیاهان: کود مرغی با ترکیب NPK، رشد گیاهان، تقویت سیستم ریشه، گلدهی و مقاومت به بیماری‌ها را ارتقا می‌دهد.
- بهبود ساختار خاک: کود مرغی با افزودن مواد آلی به خاک، زهکشی و هوادهی را بهبود بخشیده و باعث حفظ رطوبت و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود.
- غنی‌سازی خاک با میکروارگانیسم‌های مفید: مواد آلی کود مرغی با تغذیه میکروب‌های خاک، فعالیت بیولوژیکی را افزایش داده و باعث تجزیه سریع مواد مغذی برای رشد بهتر گیاهان می‌شود.
- انتشار آهسته (Slow Release) و حفظ مواد مغذی: کود مرغی دارای ویژگی انتشار آهسته است که باعث آزادسازی تدریجی مواد مغذی می‌شود، به این ترتیب گیاهان به طور مداوم تغذیه می‌شوند و از شستشوی مواد مغذی و آلودگی آب جلوگیری می‌کند.
- افزایش ظرفیت نگهداری کاتیون‌ها (CEC): کود مرغی با افزایش ظرفیت نگهداری کاتیون‌ها در خاک، به حفظ مواد مغذی و تقویت ساختار خاک کمک می‌کند. این ویژگی به ویژه در خاک‌های رسی یا شنی که مستعد شستشوی مواد مغذی هستند، بسیار مفید است.
- تأثیر مثبت بر pH خاک: در صورت اسیدی یا قلیایی بودن خاک، این کود به عنوان اصلاح‌کننده pH عمل کرده و شرایط بهینه برای رشد گیاهان را فراهم می‌آورد.
- پایداری محیط زیست: استفاده از کود مرغی به جای کودهای شیمیایی، مصرف مواد شیمیایی را کاهش داده و سلامت خاک و محیط زیست را حفظ می‌کند. این کود به آرامی مواد مغذی را آزاد کرده و از آلودگی آب جلوگیری می‌کند. همچنین، به دلیل ترکیبات ارگانیک خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای کشاورزی ارگانیک است که اکوسیستم خاک را تقویت می‌کند.
نحوه مصرف کود مرغی
- در محلول پاشی از این کود استفاده نمی‌شود اما در کشت آبیاری (آبیاری‌های تحت فشار مانند آبیاری بارانی و قطره‌ای) به ازای هر هکتار به این مقادیر از کود نیاز دارید:
- 20 تا 40 لیتر برای درختان میوه
- 20 تا 30 لیتر برای گیاهان زراعی
- 15 تا 20 لیتر برای سبزی و صیفی
- در تمام طول دوره رشد گیاه (درخت میوه، گیاهان زراعی و سبزی و صیفی) امکان استفاده از این کود وجود دارد.
نکات مهم:
- برای استفاده بهینه از کود مرغی، باید آن را یکنواخت در سطح مزرعه پخش کرده و با خاک مخلوط کنید.
- قبل از کاشت، کود باید کاملاً با خاک شخم زده شود تا از تماس بذور با مقادیر زیاد کود جلوگیری شود و از سمیت آمونیاک پیشگیری گردد.
- برای حداکثر کردن اثربخشی مواد مغذی، باید کود را در کمتر از 12 ساعت پس از پخش با خاک مخلوط کنید تا از تلفات ازت جلوگیری شود.
نکات قابل توجه در استفاده کود مرغی
- کود مرغی تازه ممکن است باعث انتقال بیماری‌ها و آلودگی شود، به خصوص در مناطقی که کودکان بازی می‌کنند یا سبزیجات خام مصرف می‌شود. بنابراین، استفاده از کود مرغی کهنه و کمپوست شده برای مناطق حساس و در زمانی که گیاهان خوراکی مصرف می‌شوند، بسیار ایمن‌تر است.
- قبل از استفاده از کود مرغی، انجام آزمایش خاک ضروری است تا میزان نیاز گیاهان به مواد مغذی مشخص شود و از مصرف بیش از حد نیتروژن و خطرات ناشی از شسته شدن و آلودگی محیطی جلوگیری شود. آزمایش خاک به شما کمک می‌کند که دقیقاً میزان مصرف را مطابق با نیازهای غذایی خاص گیاه تنظیم کنید.
- برای پخش موثر و یکنواخت کود مرغی، استفاده از دستگاه‌های پخش کننده ضروری است. در مزارع بزرگ، پخش‌کننده‌های خودکار توزیع یکنواخت کود را تضمین می‌کنند، در حالی که برای مزارع کوچک‌تر یا باغات، می‌توان کود را به صورت دستی قبل از شخم زدن یا چنگ زدن توزیع کرد تا پوشش یکنواخت به دست آید.
- از نگهداری پلت‌های مرغی در فضای باز خودداری کنید، زیرا این کار موجب از دست رفتن ازت و تولید بوی بد آمونیاک می‌شود که ارزش غذایی کود را کاهش می‌دهد.
روش چالکود شامل ایجاد حفره‌هایی در خاک برای قرار دادن کود نزدیک ریشه‌ها است که برای اکثر درختان مفید است، زیرا جذب مواد مغذی را بهبود می‌بخشد و از هدر رفت کود مرغی جلوگیری می‌کند. اما برای درختان پسته، استفاده از کود مرغی به شیوه چالکود توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث کاهش زودخندانی پسته‌ها و رشد غیرطبیعی درختان شود.
دیدگاه نهایی
کود مرغی با مواد مغذی کامل و ویژگی‌های منحصر به فرد خود، رشد گیاهان را تقویت کرده و ساختار خاک را بهبود می‌بخشد. این کود به افزایش فعالیت میکروبی و حفظ رطوبت کمک کرده و به کشاورزی پایدار با کاهش نیاز به کودهای شیمیایی می‌پردازد. با این حال، باید در استفاده از آن دقت کرد تا از ایجاد مشکلات برای گیاهان و خاک جلوگیری شود.
اگر سوال یا نیاز به مشاوره بیشتر دارید، می‌توانید با تیم کارشناسان کهن تاک شیمی تماس بگیرید و راهنمایی‌های تخصصی دریافت کنید.
بدون دیدگاه